Thương lái lác đác, nông dân “thủ phủ” chuối xuất khẩu đứng ngồi không yên

Theo ông Nguyễn Văn Sơn, Chủ tịch Hội Nông dân huyện Trảng Bom, địa phương có diện tích chuối lớn nhất tỉnh Đồng Nai, hiện thương lái thu mua chuối già xuất khẩu tại vườn 6.000-7.000 đồng/kg.

Mức giá này thấp hơn rất nhiều so với mức 10.000-15.000 đồng/kg vào thời điểm thị trường xuất khẩu tốt.

"Giá chuối xuất khẩu hiện khá bấp bênh. Thương lái cũng hạn chế thu mua chuối tại vườn do xuất khẩu gặp khó khăn do dịch Covid-19" - ông Sơn chia sẻ.

Sở NNPTNT tỉnh Đồng Nai nhận định, chuối rớt giá ngoài nguyên nhân thị trường tiêu thụ gặp khó khăn còn do người dân đua nhau trồng chuối già xuất khẩu. Điều này khiến sản lượng của mặt hàng trái cây này tăng cao so với cùng kỳ năm ngoái. 

Cụ thể, sản lượng chuối thu hoạch trong 7 tháng đầu năm 2020 của tỉnh Đồng Nai đạt gần 75.000 tấn, tăng hơn 12% so với cùng kỳ năm ngoái. Hiện, tỉnh Đồng Nai có gần 10.500ha chuối, tăng gần 4.000 ha so với năm 2019.

Các địa phương có diện tích trồng chuối lớn gồm: Huyện Trảng Bom gần 4.000ha, Thống Nhất 3.500ha, Định Quán 700ha, Xuân Lộc 500ha...

Đa số diện tích chuối này là giống chuối già Nam Mỹ, chủ yếu cung cấp cho thị trường xuất khẩu, trong đó Trung Quốc đang tiêu thụ khoảng 95%. Với diện tích này, tổng sản lượng chuối thu hoạch của Đồng Nai đạt khoảng 250.000 tấn/năm tấn.

Ông Nguyễn Văn Thuật, Chủ tịch Hội Nông dân xã Bàu Hàm cho biết, từ một xã không có chuối, đến nay địa phương này phát triển hơn 800ha.

Dự kiến diện tích sẽ tăng thêm khoảng 100ha chuối nữa do còn quỹ đất chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả.

"Hội Nông dân xã sẽ hỗ trợ nông dân chuyển sang trồng chuối sạch hướng tới xuất khẩu theo định hướng của huyện", ông Thuật thổ lộ.

Cũng theo ông Thuật, 2 năm gần đây, nhiều thương lái đã chủ động tìm đến nhà vườn đặt vấn đề thu mua thường xuyên, giá cả theo thị trường.

Trước đây, thương lái thu mua chuối xuất khẩu theo số lượng đối tác yêu cầu. Do đó, thường xuyên xảy ra tình trạng nông dân phải tự bán hoặc bán rẻ lúc rộ vụ.

"Hiện tại, thương lái đã đầu tư 4 kho lạnh để dự trữ chuối. Trong trường hợp nhà vườn dội hàng hoặc giá chuối xuống quá thấp, họ vẫn thu mua chuối tươi đưa về kho lạnh bảo quản. Do đó, đầu ra có phần ổn định hơn", ông Thuật chia sẻ.

Thực tế, thời gian ảnh hưởng dịch Covid-19, việc xuất khẩu chuối sang Trung Quốc bị đình đốn, thương lái rất ít khi vào vườn thu mua chuối cho nông dân, khiến giá giảm thảm hại.

Ông Võ Bá Diệp, nông dân trồng chuối tại xã Thanh Bình (huyện Trảng Bom) chia sẻ, mọi năm, ngay sau Tết Nguyên đán, thương lái đã nhộn nhịp đóng hàng xuất khẩu.

Nhưng hiện nay, rất ít thương lái về nhà vườn thu mua chuối. Nông dân trồng chuối hiện như ngồi trên lửa vì chuối xuất khẩu không thu hoạch kịp thời chỉ có đổ bỏ.

Theo ông Vy Đức Hiền, Tổ trưởng Tổ hợp tác trồng và tiêu thụ chuối xuất khẩu Tân Thành (xã Thanh Bình, huyện Trảng Bom), từ trước Tết Nguyên đán 2020, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu đã thông báo sẽ tạm ngưng mua chuối do không xuất khẩu được. Theo đó, hoạt động thu mua, đóng chuối xuất khẩu cũng "tê liệt" theo.

Cũng theo ông Hiền, so với cuộc "giải cứu" chuối vài ba năm trước, bài toán tiêu thụ cho trái chuối xuất khẩu hiện nay bi quan hơn nhiều vì diện tích chuối đã tăng gấp nhiều lần.

Ông đang nỗ lực tìm kiếm các thị trường khác cho trái chuối xuất khẩu của THT nhưng vẫn chưa có tín hiệu khả quan.

"Với lối canh tác hiện nay, trái chuối Việt Nam chưa đáp ứng được tiêu chuẩn của các thị trường khó tính. Cơn khủng hoảng thừa với trái chuối già xuất khẩu sắp tới là khó tránh khỏi", ông Hiền lo lắng.