Vay lãi suất thấp hơn để trả nợ ngân hàng khác: Lo ngại chi phí chuyển đổi tăng vọt

Ngay sau khi Thông tư 06/2023/TT-NHNN có hiệu lực kể từ ngày 01/09/2023 cho phép, một số ngân hàng lớn đã triển khai chính sách cho khách hàng cá nhân vay để trả nợ trước hạn khoản vay tại ngân hàng khác với lãi suất ưu đãi từ 6%-8% (tùy thời gian ưu đãi) và chuyển khoản vay với thời hạn còn lại ban đầu cùng với tài sản đảm bảo về ngân hàng mình.

Đơn cử như tại Vietcombank, nhà băng này triển khai chính sách cho khách hàng cá nhân vay vốn để trả nợ trước hạn khoản vay tại ngân hàng khác với lãi suất cho vay chỉ từ 6,9%/năm. Khách hàng có thể được vay vốn với thời gian vay lên đến 30 năm (nhưng không vượt quá thời hạn vay còn lại của khoản vay tại ngân hàng đang vay) với số tiền cho vay tối đa 100% số tiền dư nợ gốc của khoản vay tại ngân hàng đang vay.

Khách hàng được ân hạn trả nợ gốc tối đa lên đến 24 tháng và phù hợp với quy định của Vietcombank.

Về tài sản đảm bảo, theo Vietcombank khách hàng được sử dụng đa dạng các loại tài sản để đảm bảo cho khoản vay như: Bất động sản, tiền mặt, số dư trên tài khoản tiền gửi, sổ/thẻ tiết kiệm, giấy tờ có giá… của khách hàng hoặc người có quan hệ huyết thống (bố/mẹ/con đẻ) hoặc người có quan hệ vợ/chồng với khách hàng; hoặc tài sản của chính khách hàng tại tổ chức tín dụng đang vay.

Có mức lãi suất "chào" thấp hơn, BIDV cho biết, khách hàng đang vay vốn sản xuất kinh doanh hoặc phục vụ nhu cầu đời sống có tài sản đảm bảo tại các ngân hàng khác có nhu cầu trả nợ trước hạn và tiếp tục thanh toán các chi phí còn lại theo phương án vay có thể đến các chi nhánh BIDV trên toàn quốc để vay vốn có thể

Đối với khoản vay ngắn hạn, lãi suất vay chỉ từ 6%/năm. Đối với khoản vay trung dài hạn, lãi suất vay chỉ từ 6,8%/năm.

Mức cho vay tại BIDV lên tới 100% dư nợ gốc còn lại và phù hợp chi phí thanh toán tiếp theo phương án vay tại ngân hàng khác. Thời gian ân hạn gốc lên đến 24 tháng và không vượt quá thời gian ân hạn trả nợ gốc còn lại của khoản vay. Thời hạn cho vay đến 30 năm và không vượt quá thời hạn còn lại của khoản vay tại tổ chức tín dụng khác.

Việc triển khai cho vay theo quy định của Thông tư 06 đang làm dấy lên một số lo ngại về áp lực cạnh tranh về lãi suất cho vay trong thời gian tới sẽ gia tăng và biên thu nhập lãi thuần (NIM) của các ngân hàng sẽ bị giảm xuống.

Tuy nhiên, theo đánh giá của ông Cao Việt Hùng – chuyên gia phân tích tại Công ty Chứng khoán ACB (ACBS), chính sách mới sẽ không có tác động quá đáng kể lên NIM của các ngân hàng vì một số nguyên nhân.

Thứ nhất, phần lớn các khoản cấp tín dụng có giá trị lớn cho khách hàng cá nhân đều yêu cầu tài sản đảm bảo, do đó, khách hàng vẫn cần phải tất toán trước hạn khoản vay cũ để có thể rút tài sản đảm bảo tại ngân hàng cũ và sử dụng làm tài sản đảm bảo để đi vay tại ngân hàng mới.

Thứ hai, thông thường các ngân hàng sẽ áp dụng phí phạt từ 1%-3% đối với các khách hàng tất toán khoản vay trước hạn trong 1-5 năm đầu. Điều này sẽ làm tăng chi phí chuyển đổi đối với các khách hàng muốn vay ở ngân hàng mới để trả nợ trước hạn tại ngân hàng cũ. Bên cạnh đó, khoản vay mới thông thường sẽ phải kèm theo hợp đồng bảo hiểm mới và góp phần làm tăng thêm chi phí đối với khách hàng.

Thứ ba, khẩu vị rủi ro của mỗi ngân hàng là rất khác nhau. Yêu cầu chứng minh thu nhập, năng lực tài chính, định giá tài sản đảm bảo và hạn mức tín dụng trên giá trị tài sản đảm bảo (LTV) là khác nhau giữa các ngân hàng và do đó, khách hàng vẫn cần phải thỏa mãn các yêu cầu trên khi vay vốn tại ngân hàng mới.

Trên thực tế, việc cạnh tranh về lãi suất cho vay giữa các ngân hàng từ trước đến nay luôn luôn diễn ra. Tuy nhiên, đối với khách hàng, quyết định lựa chọn ngân hàng để vay vốn còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác ngoài lãi suất như khả năng được chấp nhận hồ sơ pháp lý của tài sản đảm bảo, định giá tài sản đảm bảo cũng như hạn mức tín dụng được cấp của mỗi ngân hàng. Hơn nữa, để vay được vốn tại các ngân hàng thương mại quốc doanh như Vietcombank hay BIDV điều kiện vay cũng có phần "khắt khe hơn", chẳng hạn như ngoài tài sản đảm bảo, lương và thu nhập của khách hàng vay phải đảm bảo ở mức tương đối cao (có ngân hàng lương của khách hàng phải trên 15 triệu đồng/tháng mới đủ điều kiện tiếp cận); trong khi đó điều kiện này có phần "dễ thở" hơn tại các ngân hàng tư nhân.

Tổng Giám đốc một ngân hàng thương mại cổ phần cũng cho rằng, không có sự "tháo chạy" vốn vay từ ngân hàng này sang ngân hàng khác bởi nếu tính cả phí trả nợ trước hạn thì phần chênh lệch lãi suất là không lớn. Chưa kể, khách hàng sẽ phải tiến hành lại toàn bộ thủ tục vay vốn ở ngân hàng mới, đôi khi khắt khe hơn ngân hàng cũ và có thể không đáp ứng được tiêu chuẩn vay của ngân hàng đó, bởi khẩu vị rủi ro của mỗi ngân hàng là khác nhau.

"Các khoản vay ưu đãi thường lãi suất thấp trong một khoảng thời gian nhất định và thả nổi vào thời kỳ sau. Trong thời kỳ ưu đãi lãi suất cho khách hàng, các ngân hàng phải "gánh" lỗ. Do đó, trong hợp đồng tín dụng luôn luôn có điều khoản về phí trả nợ trước hạn để bù đắp cho khoản lỗ đó trong trường hợp khách hàng không giữ cam kết và "phá" hợp đồng trước thời hạn. Do đó, khách hàng phải cân nhắc rằng, phí trả nợ trước hạn đó cộng với ưu đãi mình nhận trong tương lai khi vay mới tại ngân hàng khác để trả nợ trước hạn có đủ lớn, đủ tốt hoặc lợi hơn so với việc duy trì hợp đồng hiện tại hay không. Ngoài ra còn có những vấn đề khác phát sinh chẳng hạn như phải đi công chứng giải chấp, thế chấp lại, đăng ký giao dịch đảm bảo,… có khi mất thời gian và liệu những công sức và khoản tiền bỏ thêm có bù được khi lãi suất giảm xuống", Tổng Giám đốc ngân hàng này cho hay.

Một số lãnh đạo ngân hàng khác cũng tỏ ra lo ngại tính "thực tiễn" của quy định khách hàng được vay ngân hàng này để trả nợ cho ngân hàng khác. "Không loại trừ cả trường hợp các ngân hàng sẽ nâng mức phí phạt trả nợ trước hạn để hạn chế khách hàng chuyển sang ngân hàng khác để vay vốn", vị lãnh đạo ngân hàng này nói thêm.